Op 4 en 5 mei staan we in Nederland stil bij vrijheid. Er gaan in in ons land veel verhalen rond over verzetshelden die zich verzette tegen de Duitse bezetters. Verzetsbewegingen tijdens de Tweede Wereldoorlog vonden plaats in elk bezet land, variërend van niet-medewerking tot propaganda tot het helpen van gecrashte piloten en zelfs het heroveren van steden. In veel landen werden verzetsbewegingen ook wel The Underground genoemd.
Vergeten helden
Het Nederlands verzet in de Tweede Wereldoorlog is de naam voor alle personen en groepen die tijdens de Tweede Wereldoorlog weerstand boden aan de Duitse bezetting van Nederland. Toch zijn er ook verhalen die veel Nederlanders nog niet kennen. Vaak werden mannen en vrouwen van kleur die zich verzette in de oorlog niet genoemd in de geschiedenisboeken.
Dat betekent echter niet dat ze er niet waren. Zo verscheen niet lang geleden het heldhaftige verhaal van Anton de Kom. Cornelis Gerhard Anton de Kom was een Surinaamse anti-koloniale schrijver, nationalist en oorlogsheld. Zo schreef De Kom onder andere teksten voor Nederlandse verzetskranten in de oorlog.
Leo Lashley – een vergeten verzetsheld
Het AD schreef over Lashley: “Eén van de grootste Rotterdamse oorlogshelden is ongetwijfeld de Surinaamse oogarts dr. Leo Lashley (1903-1980). Hij hielp in 1944 bij de bevalling van een joodse onderduikster, die verborgen zat in de beroemde Breepleinkerk. Als eerbetoon zal zijn naam schijnen op een straatnaambordje in de wijk die is geplaatst bij het voormalige Zuiderziekenhuis.”
Als jonge jongen verhuisde Lashley naar Nederland om geneeskunde te studeren. Een aantal jaar later, in 1930 promoveerde hij in de oogheelkunde. Hij begon met werken als Oogarts. Toen de oorlog uitbrak was Lashley voorzitter van de Rotterdamse artsenvereniging. Zo protesteerde hij in 1942 tegen de oprichting van de nazistische Artsenkamer.
Leo was streng gelovig en ging vaak naar de kerk op het Breeplein in Rotterdam. Dit was tevens een kerk die tijdens de oorlog onderduikplekken aanbood aan drie Joodse gezinnen. Een van de ondergedoken vrouwen raakte zwanger. Lashley was de enige arts die bereid was om te helpen. Hij wist de bevalling tot een goed eind te brengen door boeken te lezen over verloskunde.
Nadat hij meerdere keren werd opgepakt besloot hij onder te duiken tot na de oorlog. Hij bleef na de bevrijding actief in het Surinaamse verenigingsleven in Rotterdam. Uit geheime rapporten van de BVD (Binnenlandse Veiligheidsdienst) stond de volgende passage over de reden waarom hij uit Nederland vertrok en in Curacao besloot te wonen:
“Onmiddellijk na de bevrijding vervulde hij bij de opbouw van het gemeentebestuur alhier een zeer vooraanstaande functie. Daar hij kleurling is, zou hij in zekere mate uit deze functie zijn gewerkt, wat hem ten zeerste heeft gegriefd”.
Gekwetst en vol ongeloof van het racisme waar Lashley mee te maken kreeg na de oorlog, besloot hij te emigreren naar de Nederlandse Antillen. Leo Lashley overleed in 1980 op Curacao.
bron: The Black Archives
